2020-ci il dekabrın 10-da Bakıda Azadlıq Meydanında Qələbə Paradı və ya Zəfər Paradı — İkinci Qarabağ Müharibəsində (Vətən Müharibəsində) Azərbaycanın qələbəsi şərəfinə Bakıda keçirilən tarixi hərbi parad. Paradda 3000 Azərbaycan əsgəri və zabiti ilə yanaşı və türk əsgər və zabitləri də iştirak etmişdir. Müharibə zaamanı qənimət kimi ələ keçirilmiş Ermənistan Silahlı Qüvvələrinə məxsus hərbi texnikanın bir qismi nümayiş olunmuşdur. Azadlıq Meydanında keçirilən hərbi paradda 150-dək hərbi texnika, o cümlədən silahlanmaya yeni qəbul edilmiş müasir hərbi texnika, raket və artilleriya qurğuları, hava hücumundan müdafiə sistemləri, eləcə də hərbi gəmi və katerlər nümayiş etdirilmişdir.
Hərbi paradda rəsmi qonaq kimi Türkiyə Respublikasının prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan iştirak etmişdir. Möhtəşəm tədbirdə yerli və xarici rəsmi qonaqlar, diplomatik korpusların nümayəndələri də iştirak ediblər.
Hərbi parad Bakı sakinlərində böyük maraq doğurmuşdu, şəhərin müxtəlif yerlərində toplaşan və COVID-19 ilə əlaqəli qaydalara baxmayaraq paradı yaxından izləməyə çalışmışdılar.
Qələbə Paradının ssenari müəllifi və aparıcısı, Əməkdar incəsənət xadimi, Prezidentin fərdi təqaüdçüsü, polkovnik Abdulla Qurbani olmuşdu.
Parada hazırlıq
Dekabrın əvvəlində, 10 dekabr tarixində Azərbaycanın paytaxtı Bakının Azadlıq Meydanında bir zəfər paradının keçiriləcəyi məlum oldu. Belə ki, İkinci Qarabağ müharibəsi bitdikdən sonra Prezident İlham Əliyev Bakıda Qələbə Paradının keçirilməsi haqda tapşırıq vermişdir. Bu məqsədlə Müdafiə Nazirliyi hərbi paradın hazırlıqlarına başlamışdır. Hərbi paradla əlaqəli texnikanın təhlükəsizliyini təmin etmək üçün bəzi küçə və prospektlərdə nəqliyyatın hərəkəti məhdudlaşdırılmışdı. Dekabrın 5-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri parad üçün təlim təlimlərinə başladı.
Dekabrın 8-də Azadlıq meydanında keçiriləcək hərbi paradın məşq prosesinə 3000 nəfərdən artıq şəxsi heyət, 150-dək hərbi texnika, o cümlədən silahlanmaya yeni qəbul edilmiş müasir hərbi texnika, raket və artilleriya qurğuları, hava hücumundan müdafiə sistemləri, eləcə də hərbi gəmi və katerlər cəlb edilmişdir. Həmçinin paradın məşq prosesində Vətən müharibəsi zamanı Azərbaycan Ordusunun darmadağın etdiyi Ermənistan Silahlı Qüvvələrindən ələ keçirdiyi hərbi qənimətlərin bir qismi də göstərilmişdir. Hazırlıq zamanı Bakı üzərində Azərbaycan Hava Qüvvələrinə məxsus təyyarələrin və helikopterlərin təlim uçuşları həyata keçirilmişdir.
Dekabrın 9-da Paradda iştirak etmək üçün Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Bakıya gəldi. Onunla bərabər Türkiyədən böyük rəsmi heyyət gəlmişdi. Türkiyə Prezidentini onun həyat yoldaşı Əminə Ərdoğan, xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu, hakim Ədalət və İnkişaf Partiyasının mətbuat katibi Ömer Çelik, partiyanın sədr müavini Mahir Ünal, prezident administrasiyasının mətbuat katibi İbrahim Kalın və Türkiyə Prezident Administrasiyasının İctimaiyyətlə əlaqələr departamentinin direktoru Fahrettin Altun müşayiət edirdi.
PARADIN KEÇİRİLMƏSİ
“Dəmir yumruq” əməliyyatında - Azərbaycanın İkinci Qarabağ müharibəsində Qələbəyə həsr olunmuş Zəfər paradına müdafiə nazirinin müavini, “Zəfər” ordenli general-leytenant Kərim Vəliyev komandanlıq edirdi. Paradda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev, birinci xanım Mehriban Əliyeva, Türkiyə Respublikasının Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan və xanımı Əminə Ərdoğan iştirak edirdilər.
Paradı polkovnik Abdulla Qurbani apararaq onu açıq elan etdi. Ardından Hərbi orkestr “Azərbaycan fanfarası”nı ifa etdi. Paradın hərbi dirijoru Azərbaycanın Əməkdar Artisti, Silahlı Qüvvələrin hərbi orkestr xidmətinin hazırkı rəisi olan Yusif Axundzadənin oğlu polkovnik-leytenant Rüfət Axundzadə idi. Müdafiə naziri general-polkovnik Zakir Həsənov Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Müzəffər Ali Baş Komandanı İlham Əliyevə və Türkiyə Respublikasının Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğana raport verdi. Dövlət başçıları əsgərləri salamladılar. Hərbi orkestr Azərbaycanın və Türkiyənin dövlət himnlərini ifa etdi.
PREZİDENTLƏRİN ÇIXIŞI
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyev paradda çıxış etdi. İlham Əliyev çıxışı zamanı indiki Ermənistanda yaşayan yüz minlərlə azərbaycanlının "ata-baba yurdlarından qovulduğunu" dedi və Zəngəzur, Göyçə və İrəvanın "Azərbaycanın tarixi torpaqları" olduğunu bildirdi. Prezident müharibə başlamazdan üç gün əvvəl BMT Baş Assambleyasında "Ermənistanın yeni bir müharibəyə hazırlaşdığını və bunların qarşısı alınmalı" çıxışını etdiyini söylədi. 2020-ci ildə Ermənistanın iyul, avqust və sentyabr aylarında Azərbaycana qarşı üç hücuma başladığını qeyd etdi.
Bütün bunlara cavab olaraq "Azərbaycan əsgərlərinə hücum" əmri verdiyini bildirdi. Daha sonra Əliyev Şuşa döyüşünü xatırladı və bunu "tarixi hadisə" adlandırdı. Sonda Əliyev, Azərbaycan ordusunun Ermənistanı məğlub etdiyini və Ermənistan Ordusunun demək olar ki, "yox olduğunu və məhv edildiyini" bildirdi və "Erməni faşizmi yenidən ayağa qalxarsa, nəticə eyni olacaq" bildirdi. Çıxışını isə "Qarabağ Azərbaycandır və nida" sözləri ilə bitirdi.
Sonra Türkiyə Respublikasının Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan çıxış etdi. Türkiyə Prezidenti çıxışında əvvəlcə müharibə zamanı öldürülən və ya yaralanan Azərbaycan əsgərlərinə Allahdan rəhmət dilədi, sonra Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərindən danışdı. Daha sonra "Qarabağa qətliam və göz yaşından başqa heç bir şey gətirməyənlər ağıllarını başlarına yığmalıdırlar" və erməni siyasətçilərin "sülh və sabitliyə doğru cəsarətli addımlar" atmaları lazım olduğunu da əlavə etdi. Ərdoğan daha sonra "Əhməd Cavadın, Nuru Paşanın və Mübariz İbrahimovun ruhları sevinirdi" deyə bildirdi. O, "siyasi və hərbi sahədə mübarizənin fərqli cəbhələrdə davam edəcəyini" də vurğuladı.